بسیاری از افراد به دنبال ثبت دامنهای خاص هستند، اما وقتی به جستجوی آن میپردازند، با پیام «دامنه قبلاً ثبت شده است» مواجه میشوند. اینجاست که سؤال مهمی پیش میآید: دامنهای که تاریخ انقضایش گذشته، کی واقعاً آزاد میشه؟ مخصوصاً اگر پسوند آن .com باشد، که یکی از پرطرفدارترین و رقابتیترین پسوندهای دامنه در دنیاست.
در این مقاله به صورت کامل روند آزاد شدن دامنههای .com و .ir را بررسی میکنیم، اینکه چقدر طول میکشه، چه مراحلی طی میشه، و چطور میتونید شانس ثبت دامنه موردنظرتون رو بالا ببرید.مرحله اول: تاریخ انقضا (Expiration Date)
مرحله اول: تاریخ انقضا (Expiration Date)
دامنههای دات کام معمولاً برای مدت یک سال تا چند سال ثبت میشوند. در زمان جستجو در سایتهایی مثل who.is، شما ممکنه تاریخ Expires یا انقضای دامنه رو ببینید.
اما نکته مهم اینجاست: در تاریخ انقضا، دامنه آزاد نمیشود. یعنی شما نمیتونید رأس همون روز برید و دامنه رو ثبت کنید.
مرحله دوم: دوره مهلت تمدید (Grace Period)
بعد از تاریخ انقضا، دامنه وارد مرحلهای به نام Grace Period یا “مهلت تمدید” میشود. این دوره معمولاً بین ۳۰ تا ۴۵ روز است.
در این بازه:
-
صاحب فعلی هنوز فرصت دارد دامنهاش را با همان قیمت معمول تمدید کند.
-
سایت و ایمیلهای متصل ممکن است از کار بیفتند، اما مالک هنوز کنترل دامنه را دارد.
دامنه در این دوره هنوز برای ثبت عمومی آزاد نیست.
مرحله سوم: دوره بازخرید (Redemption Period)
اگر مالک قبلی دامنه در طول مهلت تمدید اقدامی نکند، دامنه وارد فاز بازخرید یا Redemption Period میشود که معمولاً حدود ۳۰ روز طول میکشد.
در این دوره:
-
فقط خود مالک قبلی میتونه دامنه را پس بگیره.
-
اما باید جریمه قابل توجهی بپردازد (گاهی تا ۱۰۰ دلار یا بیشتر).
-
دامنه هنوز در کنترل عموم نیست.
مرحله چهارم: Pending Delete (در انتظار حذف)
اگر باز هم اقدامی صورت نگیرد، دامنه وارد مرحلهای به نام Pending Delete میشود که حدود ۵ روز طول میکشد.
در این مرحله:
-
هیچکس (حتی مالک قبلی) نمیتونه دامنه را تمدید کنه.
-
دامنه در صف حذف است و آماده آزاد شدن برای ثبت عمومی.
مرحله نهایی: آزاد شدن دامنه (Available)
در پایان مرحله Pending Delete، دامنه به صورت عمومی آزاد میشه و هر کسی میتونه اون رو ثبت کنه.
به طور میانگین، دامنههای .com حدود ۷۰ تا ۸۰ روز بعد از تاریخ انقضا آزاد میشن.
برای مثال:
-
اگر دامنهای در تاریخ 12 می 2025 منقضی بشه،
-
احتمالاً در اواخر جولای یا اوایل آگوست 2025 آزاد خواهد شد.
چطور دقیقتر زمان آزاد شدن دامنه را بفهمیم؟
بررسی دستی مراحل بالا سخته. برای همین ابزارهایی وجود داره که روند انقضا و آزاد شدن دامنهها رو دنبال میکنن:
ابزارهای کاربردی:
-
Whois Lookup (مثل who.is یا ICANN Lookup)
-
برای دیدن تاریخ انقضا و اطلاعات دامنه.
-
-
ExpiredDomains.net
-
یکی از بهترین سایتها برای پیگیری دامنههایی که بهزودی آزاد میشن.
-
-
DomainTools یا Domaintyre
-
اطلاعات دقیقتری از وضعیت دامنه میدن (در نسخه پولی).
-
-
Backorder Services
-
سرویسی مثل GoDaddy, Dynadot یا Name.com دارن بخشی به نام Backorder که برات تلاش میکنه دامنه رو ثبت کنه همون لحظهای که آزاد میشه.
-
روشهای گرفتن دامنه آزاد شده
1. دستی ثبت کنی
اگر خودت بخوای تلاش کنی که دامنه رو ثبت کنی، باید دقیقاً بدونی کی آزاد میشه و سر وقت بری داخل پنل ثبت دامنه (مثل Namecheap، Dynadot، یا ایرنیک برای دامنههای .ir) و دامنه رو ثبت کنی. این روش ریسک بالا داره چون ممکنه دیگران هم همزمان تلاش کنن.
2. استفاده از سرویس Backorder
بهترین روش برای ثبت دامنه آزاد شده همزمان با دیگران، استفاده از سرویس Backorder هست. این سرویسها با رباتهای خودکار اقدام به ثبت دامنه میکنن همون لحظهای که آزاد میشه.
چند نمونه سرویس معروف:
-
SnapNames
-
DropCatch
-
GoDaddy Auctions
-
Dynadot Backorder
-
Name.com Backorder
اگر دامنه خیلی پررقابت باشه، ممکنه وارد مزایده هم بشه.
نکات مهم درباره دامنههای .COM
-
برخی دامنهها توسط شرکتهای واسطه یا دامنهخَرها (Domain Investors) نگهداری میشن و بعد از انقضا هم دوباره تمدید میشن یا به مزایده گذاشته میشن.
-
اگر دامنه مورد نظر توی فروشگاههایی مثل Sedo یا GoDaddy Auctions باشه، شاید بشه زودتر از موعد آزاد شدن با قیمت توافقی اون رو خرید.
-
همیشه مطمئن شو که اطلاعات Whois بهروز باشه و دامنه در حالت قفل یا انتقال نباشه.
چرخه حیات دامنه IR؛ از ثبت تا آزاد شدن کامل
در دنیای اینترنت، هر وبسایت برای در دسترس بودن نیاز به یک دامنه دارد. دامنههایی با پسوند .ir مخصوص ایران هستند و توسط مرکز ثبت دامنههای کشوری (ایرنیک) مدیریت میشوند. این پسوند بهویژه برای سایتهای فارسیزبان، کسبوکارهای ایرانی و برندهای داخلی اهمیت زیادی دارد.
اما دامنه فقط یک نام نیست. هر دامنهای چرخهای از حیات دارد؛ از زمان ثبت اولیه، تا تمدید، انقضا و در نهایت آزاد شدن برای ثبت توسط دیگران. در این مقاله، شما را با چرخه کامل حیات دامنه IR آشنا میکنیم، تا بدانید چه اتفاقاتی پشتپرده میافتد و چه زمانی یک دامنه برای ثبت مجدد آزاد میشود.
مرحله اول: ثبت دامنه IR
برای ثبت دامنهی ir، ابتدا باید در سایت www.nic.ir یک شناسه ایرنیک بسازید. بعد از آن، میتوانید دامنهی مورد نظر خود را جستجو و در صورت آزاد بودن، ثبت کنید.
شرایط ثبت:
-
مشخصات هویتی کامل (شخصی، شرکتی یا حقیقی)
-
عدم استفاده از نامهای غیرمجاز یا برندهای ثبتشده بدون مجوز
-
پرداخت هزینه ثبت (معمولاً برای یک سال یا پنج سال)
پس از پرداخت، دامنه وارد وضعیت ثبتشده (Registered) میشود.
مرحله دوم: وضعیت فعال (Active)
دامنه پس از تأیید و پرداخت، وارد وضعیت فعال میشود. در این مرحله:
-
شما مالک رسمی دامنه هستید.
-
میتوانید DNS آن را به سرور سایت خود متصل کنید.
-
میتوانید محتوای وبسایت یا ایمیل را فعال نمایید.
دامنه تا پایان مدت ثبت، در این وضعیت باقی میماند.
مرحله سوم: انقضای دامنه (Expired)
اگر قبل از پایان مهلت ثبت، دامنه را تمدید نکنید، دامنه وارد وضعیت منقضی (Expired) میشود. ایرنیک معمولاً از طریق ایمیل، چند بار قبل از انقضا به شما هشدار میدهد.
در این مرحله:
-
وبسایت از دسترس خارج میشود.
-
ایمیلهای دامنه غیرفعال میشوند.
-
دامنه هنوز قابل تمدید است (بدون جریمه).
مدت زمان این مرحله: ۳۰ روز پس از انقضا
مرحله چهارم: تعلیق موقت (Hold / Suspension)
اگر در مدت ۳۰ روز اول اقدامی برای تمدید نکنید، دامنه وارد مرحله تعلیق موقت یا Hold میشود. این وضعیت مشابه “قرنطینه” برای دامنه است.
در این وضعیت:
-
دامنه قابل استفاده نیست.
-
فقط مالک قبلی میتواند آن را تمدید کند.
-
هزینه تمدید همچنان عادی است.
مدت زمان این مرحله نیز ۳۰ روز است (یعنی تا ۶۰ روز پس از تاریخ انقضا).
مرحله پنجم: قفل حذف (Pending Deletion)
اگر باز هم دامنه تمدید نشود، ایرنیک دامنه را وارد وضعیت Pending Deletion یا در انتظار حذف میکند.
مشخصات این وضعیت:
-
دامنه دیگر قابل تمدید نیست.
-
هیچکسی (حتی مالک قبلی) امکان تمدید یا بازخرید ندارد.
-
دامنه در صف حذف قرار میگیرد.
مدت زمان این مرحله بین ۳ تا ۵ روز کاری است.
مرحله نهایی: آزاد شدن دامنه (Available)
پس از پایان دوره Pending Deletion، دامنه به طور کامل حذف شده و برای عموم قابل ثبت میشود.
در این مرحله:
-
هر کاربری که سریعتر اقدام کند، میتواند دامنه را ثبت کند.
-
فرآیند ثبت مانند مرحله اول انجام میشود (بررسی نام، پرداخت، اتصال DNS و…).
-
هیچ اولویتی برای مالک قبلی وجود ندارد.
جدول زمانبندی چرخه دامنه IR
مرحله | مدت زمان | توضیح |
---|---|---|
ثبت دامنه | 1 تا 5 سال | توسط مالک جدید |
وضعیت فعال | تا زمان انقضا | دامنه قابل استفاده است |
انقضای دامنه (Expired) | 30 روز | قابل تمدید بدون جریمه |
تعلیق موقت (Hold) | 30 روز | دامنه غیرفعال، فقط قابل تمدید توسط مالک |
در انتظار حذف (Pending Delete) | 3 تا 5 روز | غیرقابل تمدید، در صف حذف |
آزاد شدن کامل | – | قابل ثبت توسط عموم |
ابزارهای بررسی وضعیت دامنههای IR
برای پیگیری وضعیت دامنههای ir، میتوانید از ابزارها و سایتهای زیر استفاده کنید:
-
سایت ایرنیک (NIC.ir)
از بخش whois.nic.ir میتوانید وضعیت دامنه را بررسی کنید. -
سایتهای ثبت دامنه واسط
مثل ایران سرور، میهنوب هاست، هاست ایران و… که وضعیت دامنهها را لحظهای نشان میدهند. -
اسکریپتهای شخصی یا باتهای تلگرام
برخی توسعهدهندگان ابزارهایی نوشتهاند که زمان آزاد شدن دامنههای ir را هشدار میدهند.
نکات کلیدی درباره دامنههای IR
-
پسوند ir فقط توسط ایرنیک مدیریت میشود و تمام فرآیندها از طریق همین سازمان انجام میشود.
-
برخلاف دامنههای بینالمللی (مثل com)، دامنههای ir معمولاً وارد مزایده یا backorder نمیشوند.
-
دامنههای آزادشده، کاملاً در دسترس همه کاربران هستند، اما سرعت عمل هنگام آزاد شدن بسیار مهم است.
-
امکان انتقال مالکیت دامنه وجود دارد، ولی نیاز به تأیید ایرنیک دارد و قابل خرید و فروش قانونی است.
تجربه واقعی: چطور یک دامنه ir آزادشده را بگیریم؟
فرض کنید دامنهای به نام “mybrand.ir” در تاریخ 1 تیر 1404 منقضی شده است. شما باید مراحل زیر را دنبال کنید:
-
از طریق nic.ir، تاریخ انقضا را ببینید.
-
تا ۳۰ روز بعد منتظر بمانید (و ببینید مالک قبلی تمدید میکند یا نه).
-
اگر تمدید نشد، بهصورت روزانه یا حتی ساعتی وضعیت دامنه را بررسی کنید.
-
روزهای ۶۰ تا ۷۰ پس از انقضا، احتمال آزاد شدن دامنه بسیار بالاست.
-
به محض اینکه دامنه آزاد شد (وضعیت “Available” در nic.ir)، آن را ثبت کنید.